"This is Ομόνοια"... σε μερικές γραμμές
Η δεύτερη μετά του «Συντάγματος», η λαϊκότερη... Συνονόματη άλλων ανά τας Ευρώπας.
Η “Place de la Concorde d' Athènes” των καρτ ποστάλ της νεοκλασικής εποχής, με τον κλασικό κήπο. Των δύο ξενοδοχείων του Πάγκα και του πρώην «Exelsior», που σαν κρουαζιερόπλοια στεριάς, «παρακολουθούν» γενιές και γενιές Ελλήνων. Του πρώην «ΝΕΟΝ», των καφέ Σαντάν, των στεκιών των λογίων, των εστιατορίων. Των άλλων αξιόλογων κτιρίων και ξενοδοχείων και του θεάτρου «Κοτοπούλη», που κατεδαφίστηκαν νωρίς. Των ομαδικών διενέξεων και των πυροβολισμών για επίλυση διαφορών, όταν συνηθιζόταν να φέρεις προσωπικό όπλο.
Της επί κατοχής - εμφυλίου εκκίνησης της σταδιακής μακροχρόνιας παρακμής.
Το πρώτο σημείο άφιξης, των ραντεβού στου Μπακάκου, της φθηνής διαμονής σε παρηκμασμένα μικρά νεοκλασικά ξενοδοχεία, των επαρχιωτών που συνέρρεαν στα 60’s στην Αθήνα για μια καλύτερη ζωή ή απλά όλο και συχνότερα για δουλειές. Το επίκεντρο της Αθηναϊκής αγοράς, των καλών μαγαζιών της Πανεπιστημίου και της Σταδίου, του ΜΙΝΙΟΝ, του Λαμπρόπουλου.
Των αδιανόητων σήμερα σε αυθορμητισμό και πίστη πολιτικών συγκεντρώσεων της δεκ. 1980, ενός λαού που ήταν κάτι τελείως άλλο, με άλλα θετικά και αρνητικά στοιχεία. Των πανηγυρισμών για αθλητικές και "εθνικές" επιτυχίες.
Της ακραίας παρακμής από το ~1995. Της βρόμας, των αβοήθητων ναρκομανών, της παραβατικότητας. Της χρήσης της πλατείας συντριπτικά από ανθρώπους προερχόμενους από κάθε τριτοκοσμική χώρα του πλανήτη και τους περισσότερους Έλληνες ή άλλους ξένους να την φοβούνται ή να την αποστρέφονται και να την αποφεύγουν. (Η παρούσα παράγραφος στα περί αλλοδαπών περιγράφει την κατάσταση, όπως την αντιλαμβάνεται η πλειοψηφία. Σημειώνεται οτι υπάρχει και μια σημαντική μερίδα που έχει τελείως διαφορετική αντίληψη της κατάστασης και κινείται από το "δεν με προβληματίζει κάτι σχετικά" έως το "μου αρέσει, είναι κέρδος για τον πολιτισμό και την κοινωνία μας")
 |
| Οι πρώτες κυλιόμενες σκάλες στην Ελλάδα μπήκαν στην Ομόνοια το 1954, 4 έτη πριν τη διαμόρφωση των 60's. Πριν το μετρό οι σκάλες ήταν μονίμως off, καθώς η μάστιγα των "αρμοδίων" δεν ήταν άξια να συντηρήσει ούτε κάτι τόσο χρήσιμο σε τόσο κεντρικό σημείο. Στην φωτό είναι σαν να επιδεικνύονται περήφανα πριν τοποθετηθούν. |
 |
| Η Ομόνοια των 60's: Αμέσως μετά τα εγκαίνια το 1960, με τις "γιρλάντες" από χαλίκια (το αυθεντικό σχέδιο προέβλεπε έγχρωμα βότσαλα), όπου αργότερα μπήκε γκαζόν. |
 |
| Η Ομόνοια των 60's: στις αρχές της δεκ. 1990 με τον δρομέα (του 1988). Υστερούσε συγκοινωνιακά, δεν ήταν προσβάσιμη, αλλά... βλεπόταν! |
Η προηγούμενη χειρότερη version όλων των εποχών. Το βασικό λάθος της.
Αυτό που έγινε είχε γραφεί εδώ.
Για το γενικότερο χάλι της Ομόνοιας και πέριξ τα τελ. 20-30 έτη, γράφθηκαν... βιβλία αρνητικών αναφορών. Στο στόχαστρο οι πάντες και τα πάντα: Από τους αρμόδιους που ενέκριναν και δεν συντηρούσαν - βελτίωναν - άλλαζαν, τους δημιουργούς (λάθος), ως τους ανώνυμους χρήστες της. Όλα αυτά δεν ήταν - είναι παρά ένας εκτυφλωτικός αντικατοπτρισμός, πολλών και διάφορων δεδομένων αυτής της περιόδου. Είναι αυτονόητο ότι ευθύνονται 100% δήμαρχοι και υπουργοί της περιόδου και κανένας απλός άνθρωπος καμιάς "κατηγορίας". Εδώ όμως θα εστιάσουμε στο πως συνέβαλε το άψυχο!
Η τραγικότερη version έλαβε χώρα με την αφορμή του αναγκαστικού ξηλώματος για την κατασκευή του μετρό. Προφανώς ότι φτιάχτηκε καθορίστηκε από:
- Σκεπτικά του τύπου "αφού το Σύνταγμα θα είναι πάντα κλασικό ας κάνουμε σύγχρονη την Ομόνοια".
- Λάθος κρίση ότι το στυλ αυτό θα πυροδοτούσε εκσυγχρονισμό γύρω.
- Παράβλεψη της σύνθεσης του κόσμου που ήδη τότε χρησιμοποιούσε την πλατεία (ναρκομανείς, αλλοδαποί).
- Παράβλεψη του ότι το στύλ αυτό δεν ταίριαζε με κανένα κτίριο περιμετρικά (ούτε με τα νεότερα).
- Παράβλεψη ότι αυτό το στυλ μέσα σε ένα φορτωμένο και κουραστικό κέντρο θα ήταν επιβαρυντικό.
- Πλήρης αγνόηση των παλιών εκδόσεων και της ιστορίας της πλατείας (σχετικό με το "όταν αγνοείς την ιστορία κάνεις λάθη" κλπ).
Να σημειωθεί ότι προβλεπόταν ένα ακανόνιστο σιντριβάνι 2 επιπέδων, που τελικά έγινε παρτέρι και που ούτως ή άλλως, δεν θα απέδιδε κάποια θετική αίσθηση συγκρινόμενο με το παλιό ή το τρέχον.
Να σημειωθεί ότι υπήρχαν και σημαντικά θετικά, που δεν προβλήθηκαν εξίσου και ακριβοδίκαια (βλ. παρακάτω).
Το 2015, δημοσιεύθηκε εδώ το πρώτο εκτενές άρθρο για το «Μπάγκειον». Τότε είχε γραφεί για την πλατεία: «Η Ομόνοια πάντα αντικατόπτριζε την γενικότερη κατάσταση...Σε δεκάδες άρθρα αναμασάται ότι η απεχθής version της Ομόνοιας των αρχών του 2000, οφείλεται στην αλλαγή του σχήματος για συγκοινωνιακούς λόγους. Με το νέο σχήμα, η πλατεία έγινε ξανά απόλυτα προσβάσιμη και το συγκοινωνιακό χάος βελτιώθηκε κατά το μέγιστο δυνατό. Το πρόβλημα είναι το διακοσμητικό της ύφος, που είναι ψυχρό και άσχετο με την ιστορία, τη θέση της, την ζωή, τον κόσμο σε αυτή και το κάθε εποχής κτίριό της. Δεν φέρει κανένα "γοητευτικό" στοιχείο, όπως ήταν το πολυγωνικό σιντριβάνι του 1960, που και αξιόλογο ήταν και έδενε με τα κτίρια όλων των εποχών (πιθανότατα μπορούσε να έχει διασωθεί στο νέο σχήμα, αλλά που να γλιτώσει πράγμα στην Ελλάδα). Δεν είναι δυνατόν να επιλέγονται σχέδια, που είναι καταφανές προ έγκρισης, ότι θα εμπνέουν ασέβεια στο χώρο και αποστροφή στους πολίτες. Σύγχρονου στυλ πλατείες και πρέπει και μπορούν να φτιαχτούν, αλλά αλλού. Θα πρέπει επιτέλους να καταλαβαίνουμε στην Ελλάδα τι κάνουμε και που και να ξεπεράσουμε τα εκτός τόπου και χρόνου, ομαδικά κόμπλεξ - νοοτροπίες, που οδηγούν σε τέτοια αποτελέσματα.».
 |
| Η χειρότερη version της Ομόνοιας ~2000: Προβλεπόταν σιντριβάνι, που τελικά έγινε παρτέρι και που ούτως ή άλλως θα ήταν αδιάφορο σε σχέση με το παλιό και το τρέχον. |
 |
| Η χειρότερη version της Ομόνοιας ~2000: Η συγκεκριμένη φωτό είναι από τις πιο ρεαλιστικές - κοντά στο χάλι που θα θυμόμαστε. |
Η ανάπλαση - έκδοση 2020
Είτε έτυχε να δουν κάποιοι το άρθρο, είτε λόγω του ότι με το πέρασμα του χρόνου εκεί θα κατέληγε, η version του 2020, ακολουθεί την ουσία όσων είχαν γραφεί εδώ. Κρατώντας τα τεράστια θετικά του 2000 (ότι καλύτερο γινόταν συγκοινωνιακά, προσβάσιμη και με την μέγιστη δυνατή έκταση, με 2 κομμάτια χωρίς διαβάσεις μέσα από δρόμο), αλλά θελκτική και αξιοσέβαστη με το ταιριαστό σιντριβάνι, έστω και μη πολυγωνικό. Πόσα χρόνια, πόσα λεφτά και πόσο μυαλό ήθελε;
Η παρέμβαση εκκινήθηκε στα τελευταία του Καμίνη ("0 εις το πηλίκον" στους δημ. χώρους), και μάλιστα μόνο για να αντικατασταθούν οι πλάκες με ψυχρότερα υλικά, ενώ προ πολλού οι πάντες ζητούσαν ριζική αλλαγή (δηλ. τσάμπα ράβε - ξήλωνε - πλήρωνε και διαιώνιση του λάθους). Η τελική υλοποίηση έγινε από τον Μπακογιάννη, που ευτυχώς κατέληξε στις συγκεκριμένες επιλογές.
Στα εγκαίνια που έγιναν αμέσως μετά την "καραντίνα" του covid-19, απρόσκλητοι "ατρόμητοι" συνωστίστηκαν και ο δήμαρχος επικρίθηκε. Ο Μπακογιάννης βρίσκεται στο στόχαστρο δικαίως, όντας εκπρόσωπος του κωμικοτραγικού «βασιλεία χωρίς βασιλεία» (Κραμανλήδες, Παπανδρέου, Μητσοτακέικο). Ωστόσο προς τιμήν του ζήτησε συγνώμη άμεσα και ξεκάθαρα, γυρνώντας επιδεικτικά την πλάτη, στις κλασικές φθηνιάρικες πολιτικές πρακτικές (όπως η σθεναρή υπεράσπιση των ανοησιών ή αστοχιών).
Τέλος, αξίζει να καταγραφεί, ότι σε πλήρη αντίθεση με το 2000, τα σχόλια από την πρώτη μέρα ήταν παντού συντριπτικά θετικά.
Ποιοι "επλέρωσαν"
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ελπιδοφόρα, αυξανόμενη, εύστοχη προσφορά ιδρυμάτων και εταιριών, σε διάφορους τομείς, που αφορούν όλη την Ελλάδα, θυμίζοντας τους ευεργέτες από τα παλιά. Κάποιοι επισημαίνουν ότι το κάνουν για δικά τους συμφέροντα (ότι κατέχουν ξενοδοχεία, επιδιώκουν χατίρια κλπ). Έστω πως ισχύει! Εφόσον οι πολλοί επωφελούνται χωρίς κανενός είδους ατομική εκμετάλλευση, περιορισμούς κλπ, ποιό το πρόβλημα; Καλά κέρδη και ας τους κάνουν και μερικά χατίρια! (τα χατίρια δεν είναι πάντα ζημιογόνα για τους πολλούς, μπορεί να είναι και μια έκδοση νόμιμης άδειας σε 1 μήνα αντί για... 500 χρόνια ε;)
Μεγάλοι δωρητές του έργου είναι: Το «Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανάσιου Κ. Λασκαρίδη» με γενναία χρηματοδότηση, η «Fontana Fountains» που κατασκεύασε το σιντριβάνι, ο «Όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ» που ανέλαβε την εξ ολοκλήρου κάλυψη της δαπάνης και την εκτέλεση του συνόλου των οικοδομικών εργασιών και είχε μέσω της θυγατρικής του «ΤΟΜΗ» τον γενικό συντονισμό και την επίβλεψη του εργοταξίου. Ειδικά για το μοναδικό Γλυπτό του Ζογγολόπουλου καθοριστική ήταν η δωρεά του Ιδρύματος Ωνάση που έδωσε την δυνατότητα της πλήρους επαναλειτουργίας του μετά από χρόνια. Συμβολή στην ολοκλήρωση του έργου είχαν επίσης οι εξής εταιρίες: «LANDCO ΕΠΕ», «AGROHOUM Α.Ε», «KERGON ΙΚΕ» και «Green Code – Γ.Χ. Μπακούλας & ΣΙΑ ΕΕ».
Και κάτι πολύ ενδιαφέρον: Τι συνδέει τις Μούσες των 30's με το σιντριβάνι των 60's και το "Πεντάκυκλο" του 2001;
Το γνωστό έργο "Πεντάκυκλο", που ως μοντέρνας τέχνης δεν εκτιμήθηκε και από τους πάντες, τοποθετήθηκε το 2001 και είχε σχεδιαστεί να υδροκινείται, έχοντας λίμνη στη βάση του. Δεν στάθηκαν ικανοί να λειτουργήσει παρά μόνο ~ένα έτος το 2008-2009 (επί Κακλαμάνη, χορηγία Hondos & Bright Lighting) και ξανά τώρα το 2020! Μάθετε τώρα κάτι εντυπωσιακό:
1. Tο δημιούργησε ο γλύπτης Γιώργος Ζογγολόπουλος (1903-2004) σε ηλικία 100 ετών!
2. Ο Ζογγολόπουλος με τον αρχιτέκτονα Κώστα Μπίτσιο δημιούργησαν το παλιό δημοφιλές πολυγωνικό σιντριβάνι, στο οποίο ποτέ δεν τοποθετήθηκε ένας διεθνώς αναγνωρισμένος σχηματικός - αφαιρετικός "'Ποσειδώνας" του γλύπτη (εξετέθη πρόσφατα στις ΗΠΑ).
3. Ο Ζογγολόπουλος συμμετείχε στην ομάδα που έφτιαξε τις Μούσες της έκδοσης των 30's (συνολικά 12 αγάλματα + 3 Χάριτες, που αφαιρέθηκαν κριθείσες ως... αναχρονιστικές και πολλές σώζονται ακόμα διασκορπισμένες ανά τη χώρα)...
Παρατήρηση: To σιντριβάνι ήταν μοντέρνο για τα 60's, αλλά όχι έκτρωμα.
Δείτε περισσότερα για τον κορυφαίο καλλιτέχνη και αυτά τα έργα του πιο κάτω, στο "Δείτε ακόμη".
Τα «Μπάγκειον» και «Μέγας Αλέξανδρος» ακόμα ασυντήρητα.
Ας ελπίζουμε να βρεθεί επιτέλους λύση και για τα τόσο κεντρικά και σημαντικά «Μπάγκειον» και «Μέγας Αλέξανδρος». Μαζί με πολλά σημαντικά στο κέντρο, θα έπρεπε να έχουν συντηρηθεί προ δεκαετιών και σωστά (χωρίς την αλόγιστη καταστροφή στο εσωτερικό τους για πρόσκαιρες χρήσεις και αρπαχτές). Αυτό και αν αντικατοπτρίζει την πολιτικο - κοινωνική παρακμή. Αλλά προς το παρόν ας χαρούμε την ανέλπιστη συγκίνηση, που μας χαρίζει η επιστροφή του θελκτικού και της λογικής στην πλατεία...
 |
| Ομόνοια 2020: Μια από τις καλύτερες πρώτες φωτογραφίες και κοντά στο βασικό μας αντικείμενο εδώ! |
Δείτε ακόμη
- Γιώργος Ζογγολόπουλος - (WikiPedia)
- Συμβολισμοί και πηγές έμπνευσης του παλιού σιντριβανιού και του "Πεντάκυκλου"
- Άρθρο του GreekArchitects.gr, με αξιόλογα ντοκουμέντα και focus στον Zoγγολόπουλο
- Άρθρο - έρευνα του NcAiG για το «Μπάγκειον» (εκτενής εσωτερική φωτογάφιση)
- Άριστη σειρά φωτογραφιών της παλιάς Ομόνοιας από την LIFO (! κοντινές κατεδαφισμένων κτιρίων)
- Αρκετές φωτογραφίες της ανάπλασης του 2020 (Ναυτεμπορική - Intime Photo Agency)
Video: Εξαιρετικό Timelapse της κατασκευής 2020.
Video: Δοκιμές σιντριβανιού 2020.
Video: Drone, η version 2020.
 |
| Και πάντα το απαραίτητο σατιρικό, αλλά αυτή τη φορά για κάτι ευχάριστο! |
ΠΗΓΕΣ & ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
- Έρευνα - ανάλυση Δ.Χ.Κ.
- Ίδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου - βασική πηγή.
- Σοφία Δήμτσα (δημοσιογράφος) - φωτό της του 2020 εμπεριέχεται στη βασική εικόνα του άρθρου και την εικόνα fb.
- Το άρθρο περιέχει προσωπικές απόψεις του συντάκτη, που δεν προτρέπεται να υιοθετήσει κανείς. Η έκφραση της άποψης είναι ελεύθερη από το νόμο εφόσον δεν περιέχει ύβρεις, ψεύδη. Η συγγραφή του άρθρου έγινε με το μέγιστο δυνατό σεβασμό προς κάθε αναφερόμενο, με μόνο σκοπό το καλό για το βασικό θέμα και τους πολλούς, και ουδεμία σχέση έχει με ευτελή ή προσωπικά συμφέροντα.
- Χρήση περιεχομένου τρίτων: Γίνεται με τον μέγιστο δυνατό σεβασμό, χωρίς διάθεση οικειοποίησης, θεωρώντας ότι η χρήση του εδώ το αξιοποιεί στο μέγιστο. Γνήσιοι κάτοχοι - δημιουργοί - πηγές, όπου είναι σαφή και γνωστά, αναγράφονται.
- Γίνεται προσπάθεια για αξιόπιστo περιεχόμενο και σύννομες δημοσιεύσεις. Περισσότερα στη σελίδα "Νομικά & Όροι".
- © neoclassicalgreece.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου