Παλαιό Φάληρο, τα "Λουτρά Φρύνης" (πιθ. δημόσια λουτρά)

Ένα πολύ ιδιόμορφο κτίριο, από τα ελάχιστα που γλίτωσαν στην κάποτε ονειρική παράκτια ζώνη ανάμεσα στο Δέλτα Φαλήρου και το στρογγυλό κτίριο του Φλοίσβου, η οποία μετά το 1970 έχει αλλοιωθεί σε σοκαριστικό βαθμό. Useful Information for English speaking Visitors (more pictures inside): Rare, new-byzantine rhythm, former public hot sea baths or/and hotel (spa of old ages) named "Phryne baths", at the coast of Paleo Faliro, Athens. Built probably between 1910 -1920, has been restored at the end of  '90s , when it was destroyed internally for commercial use (modern offices). The point where the building is located had a completely different image mostly like an island until 1970, with the sea few meters in front of to the buildings. Generally, Paleo Faliro was a calm rural area that was famous for it's clean sea, full of western type, stone made villas and tower-houses. Very fιew of them still exist.
 

Η περιοχή του κτιρίου
 

Το κτίριο αποτελεί το μοναδικό που σώθηκε στη ζώνη ανάμεσα στο Δέλτα Φαλήρου και το στρογγυλό κτίριο του Φλοίσβου. Εκεί κατεδαφίστηκε στις αρχές του 2000 άλλο ένα σπίτι (περιέργως), με το οποίο θα ασχοληθούμε μελλοντικά. Για το συγκεκριμένο σημείο θα πρέπει να αναφέρουμε ότι έμοιαζε με νησί μέχρι τα τέλη του '60 με όλα τα κτίρια να είναι παραθαλάσσια και  ένα χωματόδρομο μπροστά τους, που σταδιακά γιγαντώθηκε στη σημερινή παραλιακή. Η σαρωτική επιχωμάτωση της θάλασσας έγινε επί χούντας. Αναφέρουμε ξανά ότι όλο το Π. Φάληρο είναι μια από τις πιο τρανταχτές περιπτώσεις εκ βάθρων αλλοίωσης περιοχής με κατεδαφίσεις, πολυκατοικίες και επιχωματώσεις.

 

 

Ιστορικά στοιχεία

• Η χρονολογία κατασκευής μας είναι άγνωστη, αλλά και η υποθετική χρονολόγηση δύσκολη, λόγω σπάνιου ρυθμού και ανύπαρκτων ντοκουμέντων. Τα νεοβυζαντινά στοιχεία, τα εμφανή συμπαγή τουβλάκια (οπτόλινθοι), το γεγονός ότι το Π. Φάληρο αναπτύχθηκε λίγο πιο καθυστερημένα από το Ν. Φάληρο και με λιγότερα κτίρια αρχαιοπρεπούς ύφους, οδηγούν περισσότερο σε κατασκευή του διαστήματος 1910 - 1920.
•  Μαρτυρίες παλιών αναφέρουν του κτίριο ως "λουτρά Φρύνης" και ομώνυμο ξενοδοχείο. Πιθανώς ένα ξενοδοχείο, με υπηρεσίες spa - θεραπευτηρίου της εποχής, χρήση που είχε και ο πύργος Δεσπόζιτου - Κουλούρα  και άλλα γειτονικά. Κάποιοι άλλοι αναφέρουν το κτίριο και σαν δημόσια λουτρά Παλαιού Φαλήρου. Ντοκουμέντα αναφέρουν στο σημείο "Θερμά θαλάσσια λουτρά", που στεγάζονταν σε κτίριο και ίσως αυτή να ήταν και η πρώτη χρήση του εν λόγω κτιρίου. 
• Στο διάστημα περίπου 1955 - 1960 χτίζεται η αριστερή τετραώροφη πολυκατοικία και μεταξύ 1965 - 1975 η δεξιά, με αποτέλεσμα από τότε να υποβαθμιστεί η επιβλητική αίσθηση - εικόνα του στο χώρο, καθώς κρύβονται τα διαδοχικά καμαρόσχημα παράθυρα στα πλαϊνά και ο προεξέχον όγκος του πίσω τμήματος του. 
• Από το 1972 στέγασε επιχείρηση αντικών του Δημήτρη Χρυσοχοϊδη με την επιγραφή "ANTIQUES" στην πρόσοψη του κτιρίου, που πολλοί θυμόμαστε και συντηρούνταν πολύ κοντά στο αυθεντικό, χωρίς καταστροφικές παρεμβάσεις.  
• Τέλη δεκαετίας του '90 η επιχείρηση μεταφέρεται στην λεωφ. Αλίμου και το κτίριο υφίσταται μια σαρωτική ανακατασκευή  και χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα από τραπεζικό όμιλο.

Σημαντικό! Αν γνωρίζετε περισσότερες πληροφορίες για την ιστορία του κτιρίου κ.λ.π., παρακαλώ επικοινωνήστε στο e-mail της σελίδας, ncaig@gmail.com ή γράψτε μήνυμα στο τέλος της σελίδας (δηλώνοντας αν θέλετε να δημοσιευθεί επώνυμα ή ανώνυμα).

Αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά στοιχεία

• Τριώροφο κτίριο με σοφίτα - δώμα, που δε φαίνεται να έχει υπόγειο.
• Σπάνιος νεοβυζαντινός ρυθμός.
• Παράθυρα - καμάρες, διαδοχικά παράθυρα στην πρόσοψη και στα πλαϊνά, Ορθογώνιες μπαλκονόπορτες με προστατευτικά κάγκελα, χωρίς μπαλκονάκια στον Β' όροφο. Παλαιοχριστιανικοί - βυζαντινοί κιονίσκοι ανάμεσα σε κάποια συνεχόμενα παράθυρα Στρογγυλό παράθυρο στο δώμα, που ήταν μάλλον  αποθηκευτικός χώρος, όπως συνηθιζόταν τότε.
• Εμφανή παλιά συμπαγή τουβλάκια σε όλες τις όψεις,
• Ειδικά κομμάτια όμοιου υλικού με τα τουβλάκια που κάνουν κοίλες κορνίζες περιμετρικά των παραθύρων. Διαχωριστικές διακοσμητικές  γραμμές με συνεχόμενα λοξά τοποθετημένα τουβλάκια (που κάνουν μύτες), ένα καθαρά βυζαντινό - εκκλησιαστικό στοιχείο.
• Ενδιαφέρουσα κάτοψη, με επίπεδη στέγη πίσω από την σοφίτα - δώμα και πλατύτερο πίσω τμήμα στο κτίριο σε σχέση με την πρόσοψη.
• Δύο εμφανείς σήμερα είσοδοι, μία στην πρόσοψη κεντρικά και μία αριστερά της πρόσοψης στην προεξοχή του πίσω τμήματος (στην οποία πρέπει εκ κατασκευής να ξεκινούσε η σκάλα προς τους ορόφους)
• Περίεργη υψομετρία παραθύρων σε σχέση με τους ορόφους και πιθανώς πρώην εσωτερικές βεράντες: Αν παρατηρήσετε στις φωτογραφίες υπάρχει μια περίεργη κατατομή στην σχέση παραθύρων με το ύψος των ορόφων και στην ουσία δεν μπορείς να καταλήξεις στο που ήταν το πάτωμα ενός ορόφου σε σχέση με τα παράθυρά του. Αυτό οδηγεί και στο ενδεχόμενο τα κεντρικά τριπλά παράθυρα των δύο ορόφων να ήταν εσωτερικές βεράντες.

Η "αποκατάσταση" στα τέλη του 1990 - αρχές 2000

Δυστυχώς όπως πολλές ελληνικού τύπου αποκαταστάσεις και δη της συγκεκριμένης εποχής, η αποκατάσταση του κτιρίου βασίστηκε στην πλήρη καταστροφή του εσωτερικού, με σκοπό την εμπορική χρήση. Θυμάμαι ακόμα το κτίριο κουφάρι με μόνο τους εξωτερικούς τοίχους όρθιους να χτίζεται εσωτερικά "κατά... βούληση".  Πρόκειται πλέον για ένα σύγχρονο χώρο γραφείων με ψευδοροφές κλπ. Το κτίριο δεν έχει τίποτα από την αυθεντικότητα του εσωτερικά, αλλά και εξωτερικά, παρατηρούμε βασικές αλλοιώσεις. Πιο συγκεκριμένα:

1. Το κτίριο απογυμνώθηκε εσωτερικά, καταστράφηκαν χωρίς προφανώς ούτε καν να καταγραφούν δάπεδα, σκάλες, πιθανές διακοσμήσεις στις οροφές, γνήσια διαρρύθμιση, ύψη ορόφων κ.λ.π.
2. Αφαιρέθηκαν η μάντρα και η αυλόπόρτα του κτιρίου για θέσεις πάρκινγκ, που πρέπει ήδη να ήταν ημιβυθισμένα στο έδαφος, όπως και όλο το κτίριο περιμετρικά λόγω των επιχωματώσεων (ίσως σωστά αν δεν υπήρχαν από κατασκευής)
3. Στα σημεία που κατέληγαν τα βυζαντινά κεραμίδια, υπήρχαν εμφανείς οι απολήξεις των ξυλοδοκών των κεραμοσκεπών. Σήμερα έχουν μπει κεραμίδια νέου τύπου ("ρωμαϊκά") και αντί για τις διακοσμητικές άκρες των δοκών, λόγω ασυμβατότητας και για φωτισμό, έχει μπει μια τελείως άσχετη και αντιαισθητική κορνίζα...
4. Στο κεντρικό παράθυρο του 1ου ορόφου στην πρόσοψη υπήρχε ένα απλό τσιμεντένιο μπαλκονάκι. Αυτό φτιάχτηκε κατ' εκτίμηση μετά το 1930 και ή αντικατέστησε παλιότερο ή δεν υπήρχε καν μπαλκόνι από κατασκευής. Σήμερα  έχει εξαφανιστεί τελείως! (ελπίζουμε να "το πήρε το εύρηκα". για τον λόγο ότι όντως ήταν νέοτερη προσθήκη).
5. Τα κουφώματα αντικαταστάθηκαν με λευκά αλουμινίου, πού όσο καλά και να φτιαχτούν δεν φτάνουν τα ξύλινα ειδικά σε τέτοια παράθυρα - καμάρες... τα ξύλινα κουφώματα ήταν πράσινα σκούρα και υπήρχαν παραθυρόφυλλα που δεν αντικαταστάθηκαν ποτέ.
6. Το πίσω αφανές μέρος του κτιρίου δείχνει να απέχει μακράν από το αυθεντικό με προσθήκες και εξωτερικές αλλοιώσεις.
7. Τέλος, σε κάποια μεγάλα σημεία της πρόσοψης, τα τουβλάκια εκτός του βαψίματος (ωραία  επιλογή χρώματος), έχουν ανεξήγητα καλυφθεί σαν να έχουν στοκαριστεί, κάτι που φαίνεται μόνο από κοντά.

 ΔΕΙΤΕ: φωτογραφίες από το εσωτερικό σε αγγελία ενοικίασης του Β' ορόφου εδώ.

 

Επίλογος

 Για αυτό το κτίριο δεν παραβλέπουμε ότι γλιτώσαμε άλλη μια πολυκατοικία και ότι οι μετακατοχικοί νεοέλληνες κατόρθωσαν να σώσουν  έστω και έτσι μόνο ένα  κτίριο, στο κάποτε μαγευτικό σημείο... Το κτίριο παραμένει μια ξεχωριστή πρόταση για διάφορες χρήσεις σε ένα προνομιακό σημείο και πρέπει να τονιστεί οτι συντηρείται επαρκώς, κοσμώντας την περιοχή και θυμίζοντας το παρελθόν της.

Άσχετα με αυτό το κτίριο, η ουσία των παραπάνω είναι ο παραδειγματισμός και η αλλαγή της ρηχής οπτικής για μελλοντικές αποκαταστάσεις...  Επαναλαμβάνουμε προς ιδιοκτήτες, επιστήμονες, κρατικές υπηρεσίες, ότι η διατήρηση κελύφους  (δηλ. νέο, τελείως άσχετο εσωτερικό με σκοπό το κοντόφθαλμο κέρδος), τελικά μειώνει την προστιθέμενη αξία ενός διατηρητέου κτιρίου, προς μόνιμη ζημία και του κτιρίου και των οικονομικών συμφερόντων των ιδιοκτητών!

Σκεφτείτε τη σχετική διαχρονική δράση του νεοέλληνα στην ουσία της:

• Γέμισε τη στεριά πολυκατοικίες και μετά μπάζωσε τη θάλασσα για πράσινο, πάρκα, εγκαταστάσεις...
• Κατάλαβε αργά την αξία των παλιών κτιρίων και τα "διέσωσε" καταστρέφοντάς τα...

Φωτογραφικό Υλικό
  

Γύρω στο 1930, κάτω δεξιά το κτίριο.

Στην εξέδρα του Φλοίσβου το 1923 - 1924, πίσω δεξιά το κτίριο (από τη βωβή ταινία "Ο Βιλλάρ στα γυναικεία λουτρά του Φαλήρου").

"Είμαι μια δυστυχισμένη" (!!!) 1964. Ν. Ξανθόπουλος, Μ. Βούρτση και Β. Καϊλας συναντώνται στην δυτική αυλή του κέντρου "Φλοίσβος". Πίσω το κτίριο ακάλυπτο στο πλάι από πολυκατοικίες, δίνει τελείως διαφορετική αίσθηση στο μάτι από ότι σήμερα.

Καθώς το αμάξι προχωράει φαίνεται όλη η περιοχή δυτικά του κτιρίου. Μοιάζει με παραλία σε νησί με την αμμουδιά κάτω από τα σπίτια, εκεί που σήμερα με μπαζώματα δυτικά του κτιρίου του Φλοίσβου υπάρχει το παραθαλάσσιο πάρκο...

Η παραλιακή λεωφόρος  έχει φτιαχτεί αλλά υπάρχει ακόμα η αμμουδιά μπροστά από τα σπίτια. Πίσω το κτίριο ακάλυπτο στο πλάι από πολυκατοικίες, δίνει τελείως διαφορετική αίσθηση στο μάτι από ότι σήμερα.

Αμπάζωτη η παραλία στη "στροφή Φαλήρου". Μπαλκόνι με θέα την Καστέλλα και τον κατεστραμένο πλέον Φαληρικό όρμο. Δεξιά το κτίριο.

Φωτογραφία πριν την "αποκατάσταση" ενώ στέγαζε τις αντίκες. Η μάντρα, η καγκελόπορτα, τα αγάλματα δεν υπάρχουν σήμερα. Η απλή μασίφ σκάλα εισόδου έχει αντικατασταθεί με σύγχρονη, μεγαλύτερη και άσχετη.

Φωτογραφία δεκαετίας 1990, λίγο πριν την "αποκατάσταση",  χωρίς τις εξωτερικές αλλοιώσεις.

Σύγχρονη δορυφορική λήψη.

Το κτίριο σήμερα, όπως διακρίνεται από τη λεωφ. Ποσειδώνος, πνιγμένο στο δάσος αντιαισθητικών πολυκατοικιών της παραλίας του Παλαιού Φαλήρου.

Το κτίριο σήμερα, όπως διακρίνεται από τη λεωφ. Ποσειδώνος, πνιγμένο στο δάσος αντιαισθητικών πολυκατοικιών της παραλίας του Παλαιού Φαλήρου. Η χαμηλότερη πολυκατοικία με τις μπλε τέντες χτίστηκε πρώτη περί το 1960.

Το κτίριο σήμερα, όπως διακρίνεται από τη λεωφ. Ποσειδώνος, πνιγμένο στο δάσος αντιαισθητικών πολυκατοικιών της παραλίας του Παλαιού Φαλήρου.

Το κτίριο σήμερα, όπως διακρίνεται από τη λεωφ. Ποσειδώνος, πνιγμένο στο δάσος αντιαισθητικών πολυκατοικιών της παραλίας του Παλαιού Φαλήρου. Η πολυκατοικία στα δεξιά αλλοιώνει τελείως την αίσθηση του κτιρίου στο χώρο καθώς κρύβει την πίσω ογκώδη προεξοχή του.

Πρόσοψη.

Πρόσοψη.

Πρόσοψη.

Πρόσοψη.

Η προεξοχή του πίσω τμήματος στην δυτική πλευρά και μια από τις εισόδους σε αυτήν.

Συνεχόμενα παραθυράκια καμάρες στην προεξοχή του πίσω τμήματος στην ανατολική πλευρά, κρυμμένα από τη διπλανή πολυκατοικία.

Παράθυρα στη γωνία της πρόσοψης του Α' ορόφου.

Το κεντρικό τριπλό παράθυρο του Α' ορόφου, πιθανώς εσωτερική βεράντα όταν φτιάχτηκε το κτίριο. Πριν την "αποκατάσταση" έφερε νεότερο μπαλκονάκι από τσιμέντο που τελικά αφαιρέθηκε.

Το κεντρικό τριπλό παράθυρο του Β' ορόφου, πιθανώς εσωτερική βεράντα όταν φτιάχτηκε το κτίριο.

Η κεντρική είσοδος με πόρτα ΑΤΜ... και νέα σκάλα άσχετη με την αυθεντική, που ήταν μικρή με συμπαγή μαρμάρινα σκαλοπάτια.

Λεπτομέρεια της διακόσμησης με εμφανή συμπαγή  τουβλάκια και ειδικά κοίλα κομμάτια στην καμάρα.

Η εμφανής λιθοδομή στη βάση του κτιρίου πιθανώς μερικώς θαμμένη σήμερα μετά τις επιχωματώσεις που αλλοίωσαν τελείως όλη την γύρω περιοχή.

Η πίσω ανατολική πλευρά του κτιρίου κρυμμένη στις πολυκατοικίες και "νεοελληνικού ρυθμού".

Η πίσω ανατολική πλευρά του κτιρίου κρυμμένη στις πολυκατοικίες και "νεοελληνικού ρυθμού".

Προσέξτε τις λεπτομέρειες μετά τη καταστροφική ανακατασκευή. Η κορνίζα της στέγης εξαφάνισε τους εμφανείς ξυλοδοκούς ενώ περνάει και από το δώμα κρύβοντας τις γραμμές. Τα κουφώματα αλουμινίου απέχουν και παραθυρόφυλλα δεν υπάρχουν. κ.λ.π.  κ.λ.π ...

ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ

• Έρευνα - ανάλυση - φωτογραφίες Δ.Χ.Κ. Απαγορεύεται η αποθήκευση, η αναδημοσίευση και κάθε χρήση πλην της ανάγνωσης στο neoclassicalgreece.blogspot.gr και της παραπομπής προς την παρούσα σελίδα με δική σας εισαγωγή - περιγραφή. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή με παρόμοιο τρόπο (πληροφορίες, ανάλυση, δομή) μπορεί να θεωρηθεί κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας.
• Σήμανση "Αποκλειστικό": Το θέμα δημοσιεύτηκε εδώ για πρώτη φορά. 
• Χρήση περιεχομένου τρίτων: Γίνεται με τον μέγιστο δυνατό σεβασμό, χωρίς διάθεση οικειοποίησης. Θεωρούμε ότι η χρήση του εδώ το αξιοποιεί στο μέγιστο. Γνήσιοι κάτοχοι - δημιουργοί - πηγές, όπου είναι σαφή και γνωστά σε εμάς, αναγράφονται.
•  Γίνεται προσπάθεια για αξιόπιστες πληροφορίες και σύννομες δημοσιεύσεις. Περισσότερα στη σελίδα "Νομικά & Όροι". 
• © neoclassicalgreece.blogspot.gr. Any use of content except of viewing it  here or redirecting to this page  is not allowed.