Από τις κατεδαφίσεις του '60, στο σήμερα των κλοπών, του καψίματος, της εξαθλίωσης και της προκλητικής εγκατάλειψης.

Ένα μικρό δείγμα από τα πάμπολλα κτίρια, η κατεδάφιση των οποίων είναι αδιανόητο και σοκαριστικό γεγονός για τους νεότερους.

Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα δε θα ήταν δυνατό να βγουν αλώβητα τα διάφορα παλιά κτίρια αρχιτεκτονικής αξίας. Παρακάτω θα δείτε πως και με ποιους τρόπους καταστράφηκαν και συνεχίζουν να καταστρέφονται τα κτίρια αυτά στην χώρα μας. Σε κάποια σημεία θα δείτε και πιθανούς λόγους κατά την άποψη του γράφοντα. Σκοπός αυτού του κειμένου είναι να συμβάλει σε αυτό που θα λέγαμε "μπας και γλιτώσουμε κάτι", γράφοντας δημόσια και αναλυτικά για ένα θέμα, που ενώ όσοι ασχολούμαστε  γνωρίζουμε καλά, δεν γνωρίζει ακόμα ο πολύς κόσμος, που είτε δεν ασχολείται, είτε δεν ενημερώνεται από αυτούς που θα έπρεπε (υπηρεσίες και επιστήμονες).

Α. Η "νεοελληνικού τύπου" υστερία των κατεδαφίσεων του '60.

Μετά από 50 χρόνια είναι αρκετά γνωστό αυτό το πρώτο κατά σειρά σοβαρό πλήγμα. Μετά το 1955 και ως το 1990 παρατηρήθηκε το φαινόμενο της μαζικής κατεδάφισης νεοκλασικών και η αντικατάστασή τους με πολυκατοικίες. Αιτίες και ερείσματα του φαινομένου ήταν το κέρδος της αντιπαροχής και μια υστερία που προέκυψε για τις πολυκατοικίες και τα διαμερίσματα ως κάτι μοντέρνο και χλιδάτο για την εποχή. Το τραγικό είναι ότι ενώ υπήρχε χώρος για τα νέα κτίρια η Ελληνική κοινωνία και πολιτεία επέλεξαν να αντικαθιστούν νεοκλασικά. Αυτό οδήγησε στη σημερινή κατάσταση της Αθήνας που είναι ένα δάσος με πολυκατοικίες και γενικότερα με κτίρια τριτοκοσμικής αισθητικής, τα οποία ενώ απαξιώθηκαν πολύ γρήγορα από τη δεκαετία του 1980, η ζημιά είχε γίνει και συνεχίζεται! Η φιλοσοφία πολιτών και κατασκευαστών καθιέρωσε μια μη αναστρέψιμη δυναμική.

Β. Η κατηγορία στον Καραμανλή και οι ευθύνες των πολιτών.

Ο Καραμανλής κατηγορήθηκε ως βασικός υπεύθυνος πολιτικός που υποβοήθησε τα παραπάνω. Προφανώς η κατηγορία είναι αρκετά βάσιμη άλλα υπάρχει και ένα άλλο ερώτημα. Ο Καραμανλής με το ζόρι ανάγκασε όλες αυτές τις χιλιάδες Ελλήνων που κατέστρεψαν τα ιδιόκτητα παλιά σπίτια? Γιατί υπήρξαν κάποιοι Έλληνες ακόμα και φτωχοί που δεν συμμετείχαν στην καταστροφή, όπως προτίμησαν οι περισσότεροι? Η απάντηση είναι απλή! Οι ίδιοι οι πολίτες προτίμησαν το εύκολο κέρδος και την πρόσκαιρη δήθεν χλιδή των πολυκατοικιών της εποχής και έκριναν ότι δεν άξιζε να κρατήσουν τα παλιά τους κτίρια. Εδώ να σημειωθεί ότι από το 1990 και μετά, που τα κτίρια αναγνωρίστηκαν ευρέως ως σημαντικά αποδείχθηκε ότι και καθαρά οικονομικά πολλά κτίρια θα άξιζαν εξίσου ή και περισσότερα από την αξία της πολυκατοικίας που τα αντικατέστησε. Αλλά νεοέλληνας και διορατικότητα μάλλον δεν πάνε μαζί.

Γ. Οι κατεδαφίσεις της διαφθοράς το διάστημα 1980 - 2000.

Π.Φαληρο-Εδεμ, κατεδάφιση δεκ. '90.

Από τη δεκαετία του 1980 η ελληνική κοινωνία άρχισε να ξυπνάει και να βλέπει τι έκανε. Η πολιτεία αρχίζει να προστατεύει τα κτίρια, ξεκινούν αναπαλαιώσεις και αναγνωρίζεται η αρχιτεκτονική και αισθητική αξία των παλιών κτιρίων. Η οικονομική αξία των κτιρίων εκτοξεύεται. Παρ' όλα αυτά τα εργολαβικά κοράκια, οι διεφθαρμένοι του δημοσίου και της πολιτικής και πολίτες που συνέχιζαν να είναι της αρπαχτής και της αρπα-κόλας συνέχισαν να κατεδαφίζουν προστατευμένα εκ νόμου και μη κτίρια. Αυτό το διάστημα όμως οι κατεδαφίσεις ήταν λιγότερες και συγκεκριμένης μορφής. Τα κατεδάφιζαν νύχτα, στη ζούλα ή λαδώνοντας υπηρεσίες.

 

 

 

Δ. Κατεδαφίσεις ακόμα και σήμερα!

Παρά τα παραπάνω θα πρέπει να αναφερθεί ότι στις μέρες μας το φαινόμενο δεν έχει εκλείψει τελείως. Υπάρχουν ακόμα δήμοι στους οποίους κατεδαφίζονται νεοκλασικά όπως ο Πειραιάς. Η μεθοδολογία που ακολουθούν για να συνεχίσουν το θλιβερό φαινόμενο μετά το 2000 είναι να αφήνουν τα κτίρια να καταρρέουν, να καίγονται και να φτάνουν σε τέτοιο σημείο φθοράς που να περνάει στα ψιλά η κατεδάφιση, αφού πλέον οι πολίτες π.χ. βλέπουν ότι κατεδαφίζεται μια τρώγλη, χωρίς στολίδια και γεμάτη σκουπίδια.

 Πάντως όπως και να έχει το φαινόμενο έχει περιοριστεί αρκετά. Μετά το 2000 οι νεοέλληνες παρουσιάζουν αναστροφή της αισθητικής τους προς το καλύτερο κάτι που φάνηκε και στα νέα ιδιωτικά τους κτίρια. Μαζί με αυτό και την γενικότερη άνοδο του μορφωτικού επιπέδου φαίνεται ότι το φαινόμενο των κατεδαφίσεων βαίνει επιτέλους προς εξάλειψη.

 

Δύο συγκεκριμένα παραδείγματα σημερινών κινήσεων για κατεδαφίσεις: 

 

1. H αψυχολόγητη προσπάθεια να κατεδαφιστούν δύο νεοκλασικά στο νέο μουσείο Ακρόπολης (Το οποίο θεοποιήθηκε και είναι ένα σημαντικό κτίριο, αλλά μπορεί κανείς να το πει και άσχετο υπερ-ογκώδες έκτρωμα). Αυτοί που το πρότειναν προφανώς δεν είχαν το iq να συλλάβουν ότι τελικά θα ζημίωνε την εικόνα του μουσείου η απουσία τους (βλ. άρθρο για τα κτίρια).

2. Το γκρέμισμα της νότιας όψης (πρόσοψης) του Ιπποδρόμου Φαλήρου: Ένα θέμα στο οποίο δεν έχει αναφερθεί πουθενά κανείς καθώς γκρεμίστηκε συνοπτικά και όλοι είχαμε συνηθίσει να το προσπερνάμε. Η πρόσοψη είχε μια σειρά μεγάλους δωρικούς κίονες εισόδου, που θα μπορούσε να φυλαχθεί έστω και μόνη της ως μια πύλη. Αλλά η υστερία της ισοπέδωσης των πάντων και του εκσυγχρονισμού φαίνεται ότι δεν τελείωσε το 1980. Όλοι είμαστε υπέρ της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και της προόδου, αλλά όχι φυσικά πάνω σε συντρίμμια.

Ε. Εγκατάλειψη και μη λήψη μέτρων προστασίας.

Άλλος ένας τρόπος καταστροφής των νεοκλασικών σήμερα είναι η μακροχρόνια  εγκατάλειψη. Υπάρχουν κτίρια που φτάνουν τα 40 χρόνια εγκατάλειψης. Τα περισσότερα από αυτά έχουν περάσει σε ανεύθυνους φορείς του δημοσίου ή έχουν ιδιοκτησιακά προβλήματα ή αφήνονται σκόπιμα μέχρι να καταρρεύσουν. Η εγκατάλειψη οδηγεί στα ακόλουθα:

1. Κλοπές

Το κλέψιμο πολύτιμων αντικειμένων τους (ακροκέραμα, σιδεριές μπαλκονιών, μαρμάρινα στοιχεία, έπιπλα κ.α.). Το φαινόμενο έχει έξαρση μετά το 2010 καθώς υπάρχει "ζήτηση". Ειδικά στον Πειραιά έχουν γίνει μαζικές κλοπές σε σημαντικότατα κτίρια, τα οποία μάλιστα είναι περίεργο πως μπόρεσαν να τα κλέψουν χωρίς να το πάρει χαμπάρι κανείς! Δε μιλάμε να πάρει ένας συλλέκτης δύο ακροκέραμα και να καταγράψει και την προέλευσή τους. Μιλάμε για κατέβασμα π.χ. 100 ακροκεράμων σε κτίρια σε μια νύχτα. Η ζημιά που γίνεται είναι σοβαρή γιατί κυρίως χάνονται τα αυθεντικά πρωτότυπα, ενώ εντείνεται η φθορά και η υποβάθμιση του κτιρίου. 

2. Άστεγοι, ναρκομανείς, αλλοδαποί και κάψιμο κτιρίων

Επειδή το Ελληνικό κράτος είναι άχρηστο να στεγάσει τους άστεγους και έχει γεμίσει με αλλοδαπούς, που οι φιλάνθρωποι συμπολίτες μας δεν αναλαμβάνουν να στεγάσουν εκτός από να θεωρητικολογούν, τα εγκαταλελειμμένα κτίρια μετά το 2005 έχουν μετατραπεί μαζικά σε κατοικίες των παραπάνω. Σήμερα 8 στα 10 εγκαταλελειμμένα σπίτια κατοικούνται από ένα η περισσότερους τέτοιους ανθρώπους. Αποτέλεσμα τεράστιες φθορές, που φθάνουν μέχρι και σε ολοσχερές κάψιμο. Πάλι και σε αυτό ο Πειραιάς πρωτοστατεί αν εξαιρέσουμε το τριτοκοσμικό κάψιμο των κτιρίων στο κέντρο της Αθήνας κατά τη διάρκεια επεισοδίων (και απολίτιστους κάφρους με ψυχολογικά, που δυσκολεύεσαι να πιστέψεις ότι ήταν Έλληνες).

3. Τα αποτελέσματα της εγκατάλειψης

Μετά τα παραπάνω τα κτίρια φθάνουν σε τέτοιο σημείο, που τελικά είτε καταρρέουν μόνα τους, είτε κατεδαφίζονται αναγκαστικά ως επικίνδυνα, είτε η κατεδάφισή τους περνάει τελείως απαρατήρητη έχοντας καταλήξει γυμνά κουφάρια - τρώγλες.  .



ΣΤ. Τι πρέπει να γίνεται σε περιπτώσεις μακροχρόνιας εγκατάλειψης?

Οι πολίτες να δρουν στα πλαίσια των δυνατοτήτων τους. Σύλλογοι περιοχών και περίοικοι (που ασχολούνται μέχρι την πόρτα τους). Οι υπηρεσίες του δημοσίου να σοβαρευτούν και να αναλάβουν τις ευθύνες τους (δήμοι, Υπουργείο Πολιτισμού, Αστυνομία, υπηρεσίες πρόνοιας, δημόσιες υπηρεσίες που είναι ιδιοκτήτες).

• Τα κτίρια θα πρέπει να επιτηρούνται και να φροντίζονται από υπηρεσίες και περιοίκους (όχι βέβαια να φέρνουν την αστυνομία αν κάποιος απλά μπαίνει ή φωτογραφίζει, άλλο ένα φαινόμενο νεοελληνικής παράνοιας).
• Να κλειδώνονται και να αποτρέπεται η εγκατάσταση λαθρομεταναστών και αστέγων και να καλούνται σχετικές υπηρεσίας πρόνοιας να κάνουν τη δουλειά τους.
• Να λαμβάνονται έστω φθηνά προσωρινά μέτρα προστασίας, όπως τοποθέτηση μεταλλικών στεγάστρων στις στέγες για μείωση διάβρωσης και τα κτίρια να καθαρίζονται από σοβαρά και ενημερωμένα άτομα.

Γενικότερα υπάρχουν τρόποι προστασίας από όλα τα παραπάνω φαινόμενα, αρκεί λίγη αίσθηση ευθύνης, λίγη σοβαρότητα και λίγος πολιτισμός. Στο blog αυτό θα δείτε πολλά σχετικά άρθρα για κτίρια υπό καταστροφή κατά καιρούς, καθώς ο στόχος είναι ή διάσωση των κτιρίων και όχι μια ρομαντική προσέγγιση.

Σπίτι στην Καστέλλα. Κλοπή ακροκεράμων το 2012.

Νέο Φάληρο σπίτι στα αζήτητα και απροστάτευτο επί δεκαετίες στα όρια της οριστικής καταστροφής.

Καστέλλα σπίτι υποψήφιο για κάψιμο, γεμάτο σκουπίδια από άστεγους κλπ.

Πέτρινο σπίτι στην ακτή Δηλαβέρη - Πρωτοψάλτη κάρβουνο το 2011-2012

ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ

• Κέιμενο - ανάλυση - φωτογραφίες Δ.Χ.Κ. Απαγορεύεται η αποθήκευση, η αναδημοσίευση και κάθε χρήση πλην της ανάγνωσης στο neoclassicalgreece.blogspot.gr και της παραπομπής προς την παρούσα σελίδα με δική σας εισαγωγή - περιγραφή. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή με παρόμοιο τρόπο (πληροφορίες, ανάλυση, δομή) μπορεί να θεωρηθεί κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας.
• Σήμανση "Αποκλειστικό": Το θέμα δημοσιεύτηκε εδώ για πρώτη φορά. 
• Χρήση περιεχομένου τρίτων: Γίνεται με τον μέγιστο δυνατό σεβασμό, χωρίς διάθεση οικειοποίησης. Θεωρούμε ότι η χρήση του εδώ το αξιοποιεί στο μέγιστο. Γνήσιοι κάτοχοι - δημιουργοί - πηγές, όπου είναι σαφή και γνωστά σε εμάς, αναγράφονται.
•  Γίνεται προσπάθεια για αξιόπιστες πληροφορίες και σύννομες δημοσιεύσεις. Περισσότερα στη σελίδα "Νομικά & Όροι". 
• © neoclassicalgreece.blogspot.gr. Any use of content except of viewing it  here or redirecting to this page  is not allowed.