Αμφίπολη: Η ευρωπαϊκής τάσης νεοκλασσική οικία Ζησίδη - νυν δημαρχείο στο Ροδολίβος

Ένα σπάνιο κτίριο στην Αμφίπολη, που αξίζει να παρουσιάσουμε, έχοντας επιλέξει να προβάλλουμε πιο ψαγμένα πράγματα από αυτά που κυκλοφορούν παντού, μετά την μεγάλη αρχαιολογική ανακάλυψη. Useful Information for English speaking Visitors (more pictures inside): Recently a great rare style ancient Macedonian tomb (Greek not Yugoslavian of course), was founded in Amfipolis. According to our main object here and to the fact that every single area in Greece has more than one sights we present this central European and Greek neoclassical style building in the town Rodolivos, near Amfipolis. Built ~1920-1925, before the crisis of 1930, when the area had a high growth period because of the tobacco, as residence of Constantine Zisides, a tobacco merchant. Architect: The Austrian Konrad Jacob Josef von Vilas, whose a similar villa and a huge tobacco warehouse, also still exist in the city of Drama. The type of the building and especially it's roof materials are very rare all over Greece. Today, it is excellent preserved and houses the municipality of Amfipolis.




Εισαγωγή

Συνεχίζοντας εδώ και στη σελίδα facebook την παρουσίαση πιο ψαγμένων θεμάτων από τα ευρέως κυκλοφορούντα  για την διάσημη πλέον Αμφίπολη και ακολουθώντας το βασικό μας θέμα, αξίζει να παρουσιάσουμε αυτό το κτίριο. Έχει υψηλή αρχιτεκτονική και ιστορική αξία, όπως προκύπτει από τα παρακάτω, η οποία το καθιστά αξιοθέατο της περιοχής.



Τοποθεσία

Σέρρες, δήμος Αμφίπολης (Αμφίπολη, Κορμίστα, Πρώτη, Ροδολίβος), στο Ροδολίβος. Το Ροδολίβος στους πρόποδες του Παγγαίου, γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη τη δεκαετία του 1920, χάρη στην ακμάζουσα τότε καπνεμπορία. Εκεί συγκεντρώθηκαν οικογένειες και από άλλες περιοχές και χτίστηκε σειρά αξιόλογων κτιρίων, εκ των οποίων τα περισσότερα  υπάρχουν έως σήμερα. Στις σύγχρονες αεροφωτογραφίες, παρατηρήσαμε οτι σχεδόν όλα τα παντός τύπου κτίρια έχουν κεραμοσκεπές με γαλλικά κεραμίδια. Αυτό είναι μια αρχιτεκτονική ομοιομορφία που η τοπική κοινωνία θα πρέπει να έχει υπ' όψιν και να διατηρήσει.  Το Ροδολίβος πάντως έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός με Π.Δ ήδη από το 1978. 

 

Ενός δημιουργού αγαπητού των καπνεμπόρων

  
Έργο του Αυστριακού μηχανικού Konrad Jacob Josef von Vilas 1866 - 1929, περί το 1920, για τον καπνέμπορο Κωνσταντίνο Ζησίδη. Σημαντικότατα έργα του σώζονται στη Δράμα, όπου είχε εγκατασταθεί από τα τέλη του 19ου αιώνα, δουλεύοντας για τη Γαλλική Εταιρεία Σιδηροδρόμων:

• Καπναποθήκη Πορτοκάλογλου - Σ.Ε.Κ.Ε του 1904, αγοράστηκε και θα συντηρηθεί από το δήμο για το φεστιβάλ μικρών ταινιών  της πόλης (δείτε: σειρά φωτογραφιών έσω - έξω).
• Οι πασίγνωστες καπναποθήκες Σπήρερ του ~ 1924 (Hermann Spierer and Co και από το 1932 Αυστροελληνική Εταιρεία Καπνού Α.Ε). Ανακαινίσθηκε το 2013 - 2014 για ξενοδοχείο.
• H οικία του καπνεμπόρου Ανδρέα Τζήμου του 1923-25, που μοιάζει σε πολλά με το κτίριο του άρθρου αυτού. Συνδέθηκε με τη νεότερη ιστορία και ανήκει ακόμα στην οικογένεια (δείτε: σχέδια και κοντινές φωτογραφίες).

  

Οι πασίγνωστες καπναποπθήκες Σπήρερ στη Δράμα, ανακαινίσθηκαν πρόσφατα (2013) για να στεγάσουν ένα νέο ξενοδοχείο.

Η οικία του Ανδρέα Τζήμου στη Δράμα, του ίδιου δημιουργού, παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες με το κτίριο του άρθρου μας.

 
Ιστορία & Χρήσεις του κτιρίου

Ο αρχικός ιδιοκτήτης Κωνσταντίνος Ζησίδης γεννήθηκε στην Ήπειρο αλλά σε λίγα χρόνια μετά την γέννηση του, η οικογένεια του μετοίκησε στην Μακεδονία και εγκαταστάθηκε στο Ροδολίβος. Έτσι, γνώρισε ως ιδιαίτερη πατρίδα του το Ροδολίβος, το οποίο αγάπησε με πάθος.

Έγινε μεγάλος καπνέμπορος και από την τίμια δουλειά του απέκτησε σημαντική περιουσία. Προσέφερε δουλειά σε δεκάδες συγχωριανούς του, στην παραγωγή και την επεξεργασία του καπνού, που ήταν περιζήτητος για την άριστη ποιότητα. Την εποχή εκείνη που είχε την οικονομική δυνατότητα, έκαμε διάφορες δωρεές στην Κοινότητα Ροδολίβους, η κυριότερη των οποίων ήταν η αγορά από την Ιταλία όλων των μουσικών οργάνων που απαιτούνταν για την δημιουργία μιας σωστής και αξιόλογης μουσικής Μπάντας (Φιλαρμονικής) και όχι μόνον αλλά και πλήρωνε τον μισθό του μουσικοδιδάσκαλου, που δίδασκε την εκμάθηση των οργάνων. Έτσι, το Ροδολίβος την εποχή εκείνη, στα μέσα της δεκαετίας του 1920, απέκτησε φιλαρμονική, την πρώτη φιλαρμονική της περιοχής.

Ακόμη, ο Κων. Ζησίδης απεφάσισε να οικοδομήσει στο Ροδολίβος ένα μεγάλο και μεγαλοπρεπές οίκημα, παρά την αντίθετη γνώμη της οικογένειας του, που τον συμβούλευε να επενδύσει τα χρήματα του στην πόλη των Σερρών. Αυτός επέμεινε και έκτισε το οίκημα αυτό στο Ροδολίβος, που είναι ένα πραγματικό κόσμημα. Σε ένα σημείο της οικοδομής εντός ενός κύκλου, υπήρχε το μονόγραμμα του, το οποίο δυστυχώς αφαιρέθηκε και απέμεινε μόνο ο κύκλος ! Ο Κων. Ζησίδης έλεγε ότι ήθελε αργότερα να το παραχωρήσει στην Κοινότητα για την στέγασή της.

Δεν πρόλαβε όμως να πραγματοποιηθεί το όνειρο του, γιατί, το 1929 ήλθε το μεγάλο οικονομικό κραχ, που μαζί με τόσους άλλους, τον κατάστρεψε οικονομικά. Κατασχέθηκε σχεδόν όλη η ακίνητη περιουσία του από την Εθνική Τράπεζα, μεταξύ της οποίας ήταν και το λαμπρό οικοδόμημα που δημιούργησε. Το οικοδόμημα αυτό πολλά χρόνια αργότερα το αγόρασε από την Τράπεζα η Κοινότητα και εγκαταστάθηκε σε αυτό και σήμερα στεγάζεται το Δημαρχείο Ροδολίβους. Επίσης, στο συνεχόμενο με το οίκημα οικόπεδο του κτίστηκε το Ειρηνοδικείο Ροδολίβους.

Μετά το κραχ του 1929 και την επελθούσα οικονομική του καταστροφή, ο Κων. Ζησίδης μετακόμισε στην Θεσσαλονίκη όπου διέμεινε για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του, εργαζόμενος ως καπνομεσίτης σε διάφορες καπνεμπορικές εταιρίες, στις οποίες ήταν περιζήτητος, διότι, ήταν άριστος γνώστης της εμπορίας καπνού.

Όσο ο Κωνσταντίνος Ζησίδης ήταν οικονομικά καλά προσέφερε ότι μπορούσε, ήταν γνωστός και αγαπητός σε όλους τους συμπατριώτες του. Μετά, όμως, την οικονομική του καταστροφή, όλοι τον ξέχασαν, όπως γίνεται συνήθως. Έτσι, στην κηδεία του, που έγινε στις 18 Δεκεμβρίου 1959, στην Θεσσαλονίκης παρ’ όλα που ειδοποιήθηκε σχετικά η τότε Κοινότητα Ροδολίβους, κανείς αντιπρόσωπός της δεν παρέστη. Το μεγάλο παράπονο της οικογένειας του ήταν και είναι ότι ούτε καν ένα συλλυπητήριο τηλεγράφημα δεν απέστειλαν.

Πηγή των παραπάνω - δείτε το αυθεντικό, πλήρες άρθρο: "ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΖΗΣΙΔΗΣ ΕΝΑΣ ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΟΣ ΕΥΠΑΤΡΙΔΗΣ ΤΟΥ ΡΟΔΟΛΙΒΟΥΣ" του Νικολάου Χρ. Χρηστίδη. Πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα «Η Πρόοδος» στις 29/1/2008 & αναδημοσίευση από τον γιό του Χρήστο στο blog του στις 4/2/2014.

Mετά το 1930: Η έπαυλη εγκαταλείφθηκε και ρήμαξε.
1950: Aγοράστηκε από την κοινότητα Ροδολίβους.
2005: Το κτίριο αποκαταστάθηκε εξωτερικά από τον Κοσμά Κοσμαρέλη με την καθοδήγηση της αρχιτέκτονος Βαϊζίδου (πληρ. Κώστας Τσιρογιάννης, πρώην δήμαρχος).
Σήμερα: Το κτίριο στεγάζει το δημαρχείο της Αμφίπολης.

Δεκαετία 1940

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

• Γενικά: Κτίριο με δύο πλήρεις ορόφους, υπόγειο και εκτεταμένες σοφίτες, συνολικά μεγαλοπρεπές για την περιοχή ακόμα και σήμερα.
• Ρυθμοί: Το κτίριο αποτελεί μίξη ρυθμών, ευρωπαϊκού (ενδεικτικά η στέγη), εκλεκτικιστικού (ενδεικτικά  οι κορνίζες παραθύρων) και ελληνικού νεοκλασικού (ενδεικτικά τα επίκρανα και οι εξώστες). Το όλο κτίσμα, σχεδιαστικά και διακοσμητικά,  κατατάσσεται στον τύπο, που εδώ αποκαλούμε ως "ευρωπαϊκού τύπου έπαυλη".
• Η πανελληνίως σπανιότατη στέγη: Έντονη κλίση. Αέτωμα με "ανοικτή" κάτω πλευρά και διακοσμητικούς ξυλοδοκούς. Σε άλλη πλευρά σπάνιο πολυγωνικό αέτωμα.  Μεγάλη προεξοχή περιμετρικά με εμφανείς διακοσμητικούς ξυλοδοκούς. Η στέγη καλύπτεται με λοξά τοποθετημένες, παλιές, τετράγωνες πλάκες, άκρως σπάνια κάλυψη στην Ελλάδα.
• Πολυπλοκότητα στεγών: Αν παρατηρήσετε τις δύο τελευταίες φωτογραφίες κάτω στη σελίδα θα δείτε οτι το τριγωνικό αέτωμα της κύριας όψης δεν καταλήγει στην πίσω στο ίδιο σημείο (διακόπτεται) και πίσω υπάρχει άλλο αντίστροφα (Σε αντίθεση με οτι συνηθιζόταν σε ελληνικά νεοκλασσικά).
• Σοφίτες και χώροι εντός της στέγης: Στα τμήματα που σχηματίζουν τα  τριγωνικά και το πολυγωνικό αέτωμα  υπάρχουν επιπλέον διαθέσιμοι χώροι (σοφίτες) χαμηλού αλλά επαρκούς ύψους. Επίσης σε μια πλευρά υπάρχει μια μικρή κλασσική σοφίτα. Στο λοιπό κτίριο μεταξύ ανώτερου ορόφου και στέγης υπάρχει  ασυνήθιστη απόσταση και ορθογώνια παραθυράκια. Πιθανώς εκεί η στέγη περιέχει επιπλέον βοηθητικούς χώρους.
• Κορνίζες παραθύρων: Ιδιαίτερα περίτεχνες.
• Βεράντες και μπαλκονάκια: Δύο νεοκλασικού ρυθμού βεράντες στο "Γ" που σχηματίζει το κτίριο στην κύρια κύρια και την πίσω όψη. Δύο μικρά μπαλκονάκια με φουρούσια στις πλαϊνές όψεις.
• Μπαλούστρα: στις βεράντες και στις εξωτερικές σκάλες (τα γνήσια πρέπει να ήταν από πρώιμο τσιμέντο σύνηθες στην βόρεια Ελλάδα και στην εποχή του κτιρίου γενικώς, ενώ στην παλιά φωτό η γυριστή σκάλα δεν είχε μπαλούστρα)
• 2 κυκλικές  κορνίζες (μενταγιόν): Σε μια από τις πλαϊνές όψεις. Η μία τουλάχιστο είχε τα αρχικά ΚΖ του ιδιοκτήτη. Σήμερα η μία φέρει κάτι του τύπου "δήμος Αμφίπολης" και ή άλλη το έτος "1925".

Κατάσταση σήμερα  και επισημάνσεις

2014: Όπως διακρίνουμε στις φωτογραφίες το κτίριο εδώ και χρόνια διατηρείται υποδειγματικά, προς τιμήν της τοπικής κοινωνίας. Ο παρών χρωματισμός φαίνεται να είναι ο καλύτερος που είχε ποτέ και να έχει επιλεχθεί με σοβαρότητα. Το κτίριο περιβάλλεται από όμορφο κήπο και άλλα παλιά φροντισμένα κτίρια και δεν έχει επιβαρυνθεί ως είθισται με σύγχρονα εκτρώματα. Η πόρτα που είναι ξύλινη τύπου και χρώματος 1980-1990 (η τραγική εποχή), καλό θα ήταν ως θέμα να επανεξεταστεί στο μέλλον! Επίσης να ερευνηθούν χαμένα και αλλοιωμένα διακοσμητικά και να αποκατασταθούν (πχ τα διακοσμητικά "κορυφές" στη στέγη, αρχικά γράμματα ιδιοκτήτη στις κυκλικές κορνίζες, να μπουν πιό "πειστικά" μπαλούστρα, που προφανώς την εποχή της συντήρησης ήταν δυσεύρετα). Όλα αυτά βέβαια δεν είναι ούτε σημαντικά ούτε επείγοντα.  Κάθε μελλοντική επέμβαση θα πρέπει να λαμβάνει υπ' όψιν και το να μην καταστρέφει την αίσθηση της παλαιότητας, που μπορεί να επέλθει από τον καλοπροαίρετο ζήλο μιας καλής συντήρησης.


Τα σχετιζόμενα καπνομάγαζα του Ροδολίβους

Σχέση με όλα τα παραπάνω έχουν τουλάχιστο 2 καπνομάγαζα, ογκώδη κτίρια με πολυγωνικά αετώματα στο Ροδολίβος. Είναι πολύ πιθανό να είναι και αυτά έργα του αρχιτέκτονα Vilas ή απλά να  εμπνεύστηκαν από την οικία Ζησίδη.

• To καπνομάγαζο Τζήμου - νυν αγροτικός συναιτερισμός: Κτίστηκε το 1919 και λειτούργησε ως καπνομάγαζο μέχρι το 1935 λόγω της κρίσης του 1930. (Ο Τζήμος, όπως προαναφέραμε είχε στη Δράμα την βίλλα που μοιάζει με του Ζησίδη, έργα και οι οι δύο του Vilas)
• Το καπνομάγαζο "ΧΑΤΖΗ ΑΓΓΕΛΟΥ" (σύμφωνα με blog "Ανεμούριον"): Αυτό έχει επιπλέον μικρές σοφίτες και νεοκλασσικά μπαλκονάκια.

Δείτε ακόμα

• Αεροφωτογραφίες Ροδολίβους (αρκετές και καθαρές)
• Τα σημαντικότερα κτίρια της χρυσής εποχής  του Ροδολίβους. Blog Ανεμούριον του Γεώργιου Αργυρίου.
• Βιβλίο: Τρακοσοπούλου - Τζήμου Κορνηλία - Η αρχιτεκτονική του Konrad Jacob Josef von Vilas (1866-1929) στη Δράμα και την ευρύτερη περιοχή της.

Σημειώσεις

Ο όρος "πολυγωνικό αέτωμα" χρησιμοποιείται  για πρακτικούς λόγους περιγραφής του σημείου και μάλλον δεν είναι επιστημονικός.


Στείλτε Φωτογραφίες και συμπληρώσεις

Οποιοσδήποτε από την ευρύτερη περιοχή διαθέτει φωτογραφίες και θέλει να προστεθούν εδώ, ώστε να υπάρχει αυτό το άρθρο για το κτίριο στο διαδίκτυο και να είναι απόλυτα πλήρες, είναι φυσικά ευπρόσδεκτος! Οι ιδανικές θα ήταν στο στυλ του blog = καθαρές, όλες οι όψεις, zoom σε διακοσμήσεις - στέγη, εσωτερικό σκάλες - ταβάνια.

Οικία Ζησίδη - δημαρχείο Αμφίπολης στο Ροδολίβος.

Οικία Ζησίδη - δημαρχείο Αμφίπολης στο Ροδολίβος.

Οικία Ζησίδη - δημαρχείο Αμφίπολης στο Ροδολίβος.

Οικία Ζησίδη - δημαρχείο Αμφίπολης στο Ροδολίβος.

Οικία Ζησίδη - δημαρχείο Αμφίπολης στο Ροδολίβος.

Ο Ζησίδης χρηματοδότησε την πρώτη φιλαρμονική τη δεκαετία του 1920. Σχεδόν 100 χρόνια μετά ένα κτίριο δίπλα στη βίλα του διατηρεί παρεμφερή χρήση.

Ροδόλιβος με φόντο το Παγγαίο.

Οικία Ζησίδη - δημαρχείο Αμφίπολης στο Ροδολίβος.

Οικία Ζησίδη - δημαρχείο Αμφίπολης στο Ροδολίβος.

Οικία Ζησίδη - δημαρχείο Αμφίπολης στο Ροδολίβος.

Οι άλλες δύο πλευρές του κτιρίου, που δεν διακρίνονται στις προηγούμενες φωτογραφίες.

ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ

• Έρευνα - ανάλυση - φωτογραφίες Δ.Χ.Κ. Απαγορεύεται η αποθήκευση, η αναδημοσίευση και κάθε χρήση πλην της ανάγνωσης στο neoclassicalgreece.blogspot.gr και της παραπομπής προς την παρούσα σελίδα με δική σας εισαγωγή - περιγραφή. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή με παρόμοιο τρόπο (πληροφορίες, ανάλυση, δομή) μπορεί να θεωρηθεί κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας.
• Χρήση περιεχομένου τρίτων: Ειδικά στο παρόν άρθρο γίνεται εκτεταμένη χρήση λόγω μη εντοπιότητας, με τον μέγιστο δυνατό σεβασμό, χωρίς διάθεση οικειοποίησης. Θεωρούμε ότι η χρήση του εδώ το αξιοποιεί στο μέγιστο. Γνήσιοι κάτοχοι - δημιουργοί - πηγές, όπου είναι σαφή και γνωστά σε εμάς, αναγράφονται. Οποιοσδήποτε διαφωνεί με αυτά μπορεί φυσικά να ζητήσει την αφαίρεση του υλικού του, η οποία θα γίνει σεβαστή.
•  Γίνεται προσπάθεια για αξιόπιστες πληροφορίες και σύννομες δημοσιεύσεις. Περισσότερα στη σελίδα "Νομικά & Όροι". 
• © neoclassicalgreece.blogspot.gr. Any use of content except of viewing it  here or redirecting to this page  is not allowed. This article couldn't be published without the extended use of many pictures that do not belong to us. If any original owner does not wish his content to be shown here, keeps the right to contact us and ask it's removal.