Ενημέρωση: Ξανά εν λειτουργία η Μητρόπολις Αθηνών, μετά από χρόνια διακοπής της λαμπρής της ιστορίας.

Η ιστορική εκκλησιαστική καρδιά της πρωτεύουσας ξαναχτυπά. Useful Information for English speaking Visitors (more pictures inside): News Article. The Athens Orthodox Cathedral ("Metropolis") of 1862 near Plaka, opens again after years of works.



Δημοσίευση 2/7/2016



Η άγνωστη περιπετειώδης κατασκευή

Τη δεκαετία του 1830, με τη δυναμική της απελευθέρωσης, αλλά σχεδόν εκ του μηδενός και με οικονομικές δυσκολίες, ξεκινά ένας οικοδομικός οργασμός στη νέα πρωτεύουσα, την Αθήνα του Όθωνα. Ειδικά σε μια χώρα με τεράστια θρησκευτική παράδοση, ένας μητροπολιτικός ναός, ήταν εύλογο να περιληφθεί στα πρώτα σχέδια βασικών υποδομών.

Τα πρώτα σχέδια ήταν του Δανού Θεόφιλου Χάνσεν και τοποθετούσαν το κτίριο στην οδό Πανεπιστημίου, κοντά στη (μελλοντική) Ακαδημία του ιδίου. Η περιοχή εκείνη απορρίφθηκε όμως από τον Δήμο Αθηναίων, κριθείσα "απόκεντρος και ερημική", όπως τονίζει και η "Μηχανή του Χρόνου" και τελικά εκεί χτίστηκε ο ναός των καθολικών με εντολή του Όθωνα. Έτσι η Μητρόπολις θεμελιώθηκε τα Χριστούγεννα του 1842 στη σημερινή θέση, όπου κατεδαφίστηκαν προϋπάρχοντα μητροπολιτικά κτίρια της Τουρκοκρατίας. Μήνες μετά, την άνοιξη του 1843, οι εργασίες διεκόπησαν, ελλείψει πόρων. Από όσα βρέθηκαν φαίνεται ότι η θεμελίωση έγινε σε σχέδια Χάνσεν ενώ ειδικοί αναφέρουν ότι αυτό που υπάρχει σήμερα έως το ύψος της πρώτης σειράς των παραθύρων είναι δικός του σχεδιασμός. Ωστόσο με βάση την παρακάτω εικόνα αυτό δεν ισχύει παρά μόνο αν ο Χανσεν επανασχεδίασε το ναό για τη νέα θέση. Μετά την μετεγκατάσταση του Theophil Hansen το 1846 στην Αυστρία, με υποβοήθηση - προτροπή του Σίνα, ο ναός ανατέθηκε στον Δημήτριο Ζέζο και μετά το θάνατο αυτού, το 1857, στον François Boulanger (της Παλαιάς Βουλής), με διευθυντή εργασιών τον Παναγιώτη Κάλκο, για να ολοκληρωθεί το 1862. Ωστόσο οι παρεμβάσεις συνεχίστηκαν έως τα μέσα του 20ου αιώνα.

Σε ότι αφορά τα χρήματα για την κατασκευή:

350.000 δραχμές προσέφερε η Εκκλησία της Ελλάδος,
80.000 δραχμές ο Δήμος Αθηναίων,
20.000 ο βασιλεύς Όθων,
10.000 ο Γεώργιος Σίνας και τις 80.000 δραχμές ο Σίμων Σίνας.
Τα υπόλοιπα χρήματα συγκεντρώθηκαν από προσφορές των πιστών.

Τα αρχικά σχέδια του Theophil Hansen προέβλεπαν έναν μητροπολιτικό ναό, ασυνήθιστου ρυθμού για την Ελλάδα, δίπλα στην τριλογία και το οφθαλμιατρείο. Σε αυτή τη θέση κτίστηκε τελικά το 1853 - 1865 και υπάρχει σήμερα, ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου των Καθολικών (Klenze - Καυταντζόγλου).

Μητρόπολη Αθηνών: 1862. Με σκαλωσιές τη χρονιά των εγκαινίων. Στο βάθος από την τριλογία υπάρχει μόνο το Πανεπιστήμιο! (Gabriel Rumine).

Μητρόπολη Αθηνών: 1862. Με σκαλωσιές τη χρονιά των εγκαινίων. (Gabriel Rumine).

Ρυθμός, πολύτιμα υλικά και διάκοσμος

Ο ναός, τρίκλιτη βασιλική με τρούλο ,φαίνεται ότι ακολούθησε τελικά τη δυτικοευρωπαϊκή τάση του Χάνσεν, αλλά σε πιο λιτή μορφή, παρά την αποχώρησή του και το γεγονός ότι ο ναός χτίστηκε σε μια χώρα με τεράστια παράδοση εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής και χιλιάδες ναούς βυζαντινού ρυθμού. Ένας γνώστης μπορεί εύκολα να διακρίνει στο εξωτερικό τις επιλογές κάθε αρχιτέκτονα που ενεπλάκη.

Την αγιογράφηση και τη διακόσμηση ανέλαβαν οι ζωγράφοι Σπ. Γιαλλινάς και Κωνσταντίνος Φανέλλης, αντίστοιχα. Οι εικόνες του τέμπλου είναι του Γερμανού ζωγράφου Alexander Maximilian Seitz και του Σπ. Γιαλλινά. Τα γλυπτά φιλοτέχνησε ο Τήνιος γλύπτης Γεώργιος Φυτάλης.

Ο δυτικοευρωπαϊκός ρυθμός του ναού, εντείνεται κυρίως λόγω των ορθογώνιων κωδωνοστασίων, των μαρμάρινων παραθύρων και των σοβατισμένων όψεων. Το κτίσμα φέρει επίσης μοναδικά μεγάλα μαρμάρινα αετωματικά ακρωτήρια και μικρότερα περιμετρικά Όλα αυτά, μαζί με τη νεοκλασσικίζουσα αγιογράφηση και την πολυτέλεια των υλικών εσωτερικά (π.χ. μονόλιθοι μαρμάρινοι κίονες, μαρμάρινες οροφές, δάπεδα), εντάσσουν το ναό σε μια κατηγορία ναών συγκεκριμένων χαρακτηριστικών, που αποκαλούμε "νεοκλασσικές εκκλησίες" (Αθήνα, Πειραιάς, αλλά και επαρχία - νησιά). Σίγουρα η Μητρόπολις αποτέλεσε πρότυπο για άλλους ναούς της εποχής σε όλη τη χώρα.



Τα πράσινα επισμαλτωμένα κεραμίδια

Ένα στοιχείο που αξίζει να αναφερθεί είναι ότι στις κεραμοσκεπές του ο ναός φέρει στρωτήρες και βυζαντινά κεραμίδια με πράσινο σμάλτο, που είναι σπανιότατα τουλάχιστο στην Ελλάδα και περιβάλουν τον τρούλο, ο οποίος καλύπτεται με φύλα χαλκού. Ο συντάκτης είχε την τύχη να δει περί το 2010 μερικά αντίγραφα τους, που κατάφερε να ανακατασκευάσει ο κορυφαίος σύγχρονος κεραμοποιός Νίκος Βαλλάτος, ειδικά για αυτή την αποκατάσταση.

Μητρόπολη Αθηνών: Πριν την αποκατάσταση. Διακρίνονται τα φθαρμένα επισμαλτωμένα κεραμίδια, τα γιγάντια εκκλησιαστικά αετωματικά ακρωτήρια και η μεγαλοπρεπής κατασκευή του τρούλου.

Οι ζημιές και η μακρά περίοδος των επισκευών, που λήγει με την επαναλειτουργία.

Από κατώφλι της Μητροπόλεως έχει περάσει όλη η ιστορία της νεότερης Ελλάδος, εκατοντάδες σημαντικές προσωπικότητες και τελετές πανελληνίου ενδιαφέροντος.

Την λαμπρή πορεία του ναού στο χρόνο και την ιστορία ήρθαν να διακόψουν ζημιές από τους σεισμούς του 1981 και 1999. Ρωγμές και τάση υποχώρησης προς τα έξω ήταν τα βασικά προβλήματα. Φαίνεται ότι οι ζημιές θα ήταν μικρότερες και εύλογες λόγω χρόνου και εποχής κατασκευής, αν το κτίριο δεν ήταν κτισμένο κοντά στην ασταθή κοίτη του υπόγειου αρχαίου Ηριδανού ποταμού.

Έτσι το κτίριο μπήκε σε μια μακρά περίοδο επισκευών, και το ρόλο του μητροπολιτικού ναού πήρε κάπως περίεργα ο ναός του Αγίου Διονυσίου στο Κολωνάκι (1931), καθώς η Αθήνα διαθέτει τουλάχιστο δύο πολύ καταλληλότερους ναούς για μια τέτοια αντικατάσταση. Το ότι δεν προτιμήθηκαν ίσως να οφείλεται στο ότι αποκαταστάθηκαν το ίδιο διάστημα. Σκαλωσιές στήριξης τοποθετήθηκαν λίγο μετά το 2000, ενώ η διακοπή λειτουργίας και οι επισκευές διήρκεσαν τουλάχιστο 7 χρόνια.

Την τοποθέτηση 200 τόνων ικριωμάτων προκειμένου να στηρίξουν τη μητρόπολη, ανέλαβε η Αττικό ΜΕΤΡΟ, ως αντισταθμιστικό έργο για την διάνοιξη οπής εξαερισμού και μεταφοράς δομικών υλικών στον περίβολό της κατά την κατασκευή του ΜΕΤΡΟ.

Η στατική αποκατάσταση, η μηχανολογική και ηλεκτρολογική αντικατάσταση καθώς και δεκάδες άλλες εργασίες κόστισαν 5 εκατομμύρια ευρώ, καλύφθηκαν από Εθνικούς Πόρους. Επίσης, 2 εκατομμύρια ευρώ, που αντλήθηκαν από το ΕΣΠΑ, χρησιμοποιήθηκαν για την αποκατάσταση των γλυπτών, των τοιχογραφιών και την αισθητική βελτίωση της μητρόπολης.

Αξίζει να καταγραφεί και το ότι όπως η κατασκευή, έτσι και η αποκατάσταση δεν έγινε ομαλά, αλλά με καθυστερήσεις και διακοπές! Πάντως, βάσει όλων των δεδομένων και ως είθισται ευτυχώς σε κτίρια τέτοιας εμβέλειας, η αποκατάσταση κρίνεται άριστη και υποδειγματική.



Δείτε ακόμα

Περισσότερα στοιχεία και ειδικά τα κειμήλια που περιέχει ο ναός σε άρθρο του cnn Greece (Πηγή επιλεγμένων στοιχείων παρόντος)

Σχετικό άρθρο στη "Μηχανή του χρόνου"



  

Μητρόπολη Αθηνών: 1865, λήψη από τα ανάκτορα του Συντάγματος. Διακρίνεται από εκεί η 3 ετών Μητρόπολις, μαζί με το βυζαντινό εκκλησάκι, όπως έως και ο λόφος των νυμφών με το Αστεροσκοπείο. Πολλά νεοκλασικά δεν έχουν καν κτιστεί. Η διαφορά με το σημερινό χάλι είναι προφανής. (Paul Baron des Granges)

Μητρόπολη Αθηνών: Προφανώς ελάχιστα έτη μετά την αποπεράτωση, καθώς παραμένουν τριγύρω κτίσματα της Τουρκοκρατίας, ενώ πίσω από την τριλογία διακρίνεται μόνο το Πανεπιστήμιο.

Μητρόπολη Αθηνών: 1874 (Pascal Sebah).

Μητρόπολη Αθηνών: Δεκαετία 1930. Έργα σε ναό, οδό & πλατεία.

Μητρόπολη Αθηνών: Δεκαετία 1930. Έργα σε ναό, οδό & πλατεία (μετά το πέρας).

Μητρόπολη Αθηνών: Δεκαετία 1930. Έργα σε ναό, οδό & πλατεία. Πλευρά Ιερού.

Μητρόπολη Αθηνών: Δεκαετία 1930. Έργα σε ναό, οδό & πλατεία. Πλευρά Ιερού (μετά το πέρας).

Μητρόπολη Αθηνών: Ο Πρώτος και ο τελευταίος βασιλικός γάμος στην Ελλάδα, τελέστηκαν στο ναό (1889, Κων/νος Α' - Σοφία και 1964, Κων/νος Β' - Άννα Μαρία ). Το 2014 ο ναός άνοιξε κατ' εξαίρεση για ειδική δέηση για τα 50 χρόνια του γάμου του "τέως", παρουσία του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου. Τίποτα όμως, ούτε το ίδιο το κτίριο, δε θύμιζε τις δόξες του γάμου. Δείτε: α. Άρθρο & βίντεο του βασιλικού γάμου του 1964 β. Άρθρο εορτασμών 50 ετών γάμου.

Μητρόπολη Αθηνών: Επιχρωματισμένη καρτ ποστάλ.

Μητρόπολη Αθηνών: Αρχές δεκαετίας 1970, όταν η πλατεία είχε "αναδειχθεί" σε πάρκινγκ αυτοκινήτων και τουριστικών λεωφορείων...

Μητρόπολη Αθηνών: 1971. Παναγία Γοργοεπήκοος, ο μικρός Βυζαντινός ναός του 12ου αι. δίπλα στη Μητρόπολη. Πίσω το σημαντικό κτίριο του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθηνών, έργο του αρχιτέκτονος του ξενοδοχείου - αριστουργήματος "Ακταίον", Πάνου Καραθανασόπουλου, στο Νέο Φάληρο.

Μητρόπολη Αθηνών: Η εικόνα του ναού περί τα 15 έτη έως το 2016.

Μητρόπολη Αθηνών: Αφαίρεση σκαλωσιών 20/04/2016. (Πηγή: Απόστολος Λακασάς, Καθημερινή)

Μητρόπολη Αθηνών: Αφαίρεση σκαλωσιών το 2016.

Οδός Μητροπόλεως.

Οδός Μητροπόλεως: Παρατημένη αποκατάσταση - μετατροπή σε ξενοδοχείο, στο ιστορικό υφασματάδικο "Χυτήρογλου" (1925, αρχιτ. Ανδρέας Κριεζής).

Οδός Μητροπόλεως: Εξώστης.

Οδός Μητροπόλεως: Στο ύψος του ναού.

Πλατεία Μητροπόλεως: Σπάνια κάγκελα σε μεγάλο εξώστη.

Πλατεία Μητροπόλεως: Παναγία Γοργοεπήκοος, ο μικρός Βυζαντινός ναός του 12ου αι. δίπλα στη Μητρόπολη. Πίσω το σημαντικό κτίριο του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθηνών, έργο του αρχιτέκτονος του ξενοδοχείου - αριστουργήματος "Ακταίον", Πάνου Καραθανασόπουλου, στο Νέο Φάληρο.

Πλατεία Μητροπόλεως: Από το σημαντικό κτίριο του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθηνών, έργο του αρχιτέκτονος του ξενοδοχείου - αριστουργήματος "Ακταίον", Πάνου Καραθανασόπουλου, στο Νέο Φάληρο.

   
  
ΠΗΓΕΣ & ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ

• Έρευνα - ανάλυση -  φωτογραφίες Δ.Χ.Κ. Απαγορεύεται η αποθήκευση, η αναδημοσίευση και κάθε χρήση πλην της ανάγνωσης στο neoclassicalgreece.blogspot.gr και της παραπομπής προς την παρούσα σελίδα με δική σας εισαγωγή - περιγραφή. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή με παρόμοιο τρόπο (πληροφορίες, ανάλυση, δομή) μπορεί να θεωρηθεί κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας. 
• Φωτογραφίες 1930: Ε.Λ.Ι.Α.
• Χρήση περιεχομένου τρίτων: Γίνεται με τον μέγιστο δυνατό σεβασμό, χωρίς διάθεση οικειοποίησης. Θεωρούμε ότι η χρήση του εδώ το αξιοποιεί στο μέγιστο. Γνήσιοι κάτοχοι - δημιουργοί - πηγές, όπου είναι σαφή και γνωστά σε εμάς, αναγράφονται.
• Γίνεται προσπάθεια για αξιόπιστες πληροφορίες και σύννομες δημοσιεύσεις. Περισσότερα στη σελίδα "Νομικά & Όροι".
• © neoclassicalgreece.blogspot.gr. Any use of content except of viewing it  here or redirecting to this page  is not allowed.